Teşvik Kredilerine Teminat Mektubu Verilebilir Mi?
Devlet yönetimi ülke kalkınması amacıyla çeşitli alanlara teşvik kredileri vererek destekte bulunur. Yine devlet, yatırımı ve ihracatı teşvik amacıyla pek çok yardımlarda bulunur. Mesela bunlar arasında şunları sayabiliriz: Ar-Ge yardımları, uluslararası nitelikteki yurtiçi ihtisas fuarlarının desteklenmesi, yurtdışında milli veya bireysel düzeyde gerçekleştirilen fuar katılımlarının desteklenmesi, pazar araştırması desteği, eğitim yardımı, yurtdışında ofis-mağaza açma, işletme ve marka tanıtım faaliyetlerinin desteklenmesi, çevre maliyetlerinin desteklenmesi, Türk ürünlerinin, yurtdışında markalaşması ve Türk malı imajının yerleştirilmesi, istihdam yardımı, tarımsal ürünlerde ihracat iadesi yardımları, imalat ve hizmet yatırımları, sanayi, turizm, yatırım ve istihdam, serbest bölgeler ve yabancı sermayeli yatırımlar, kullanılmış makine ve komple tesis yatırımları, Avrupa Birliği hibe ve KOSGEB destekleri.
Bu desteklerin bir kısmı hibe mahiyetinde olup bir kısmı borçtur. Bu borçlar için başlangıçta bir fâiz oranı da belirlenir. Ancak neticede bu fâiz oranlarının ülkede oluşacak enflasyonun altında kalması ya da ona yakın olması kuvvetle muhtemeldir. Zaten böyle olduğu için bu kredilere teşvik adı verilir.
Enflasyon farkı alacaklının hakkıdır. Dolayısıyla devletin enflasyon farkından aşağı düzeydeki fâizi reel fâiz olmadığından zaten devletin hakkıdır. Burada yegane sorun bunun başlangıçta tespit edilmiş ve adına fâiz denmiş olmasıdır. Halbuki her iki taraf da neticede bir fâiz ödenmeyeceğini bilmektedir. Dolayısıyla İslâm hukûkunda isimlendirme değil işlemin ana vasfı önemli olduğundan, borç veren devlet ile vatandaşının ilişkisinden, devletin fâizcilik amacı gütmemesinden, ülkenin yatırımlar yoluyla kalkındırılarak güçlendirilmesi gereğinden ve bu teşviklerden istifadeyle kurulacak işlerde çalışacak yüzbinlerce insana sunulacak imkânlardan hareketle söz konusu teşviklerden istifade etmenin dinen gayr-ı meşrû olduğu söylenemez. Meşrû olan bir işleme katılım bankalarının teminat mektubu vermesi de câizdir.
