Erken Ödeme İskontosu Fâiz midir?

Abdullah b. Ömer’in erken ödeme iskontosunu faiz saydığı³⁸ ya da mekruh gördüğü³⁹ nakledilmiştir. Anlaşıldığı kadarıyla Medîne’de İbn Ömer’in görüşü genel kabul gördüğü için İmam Mâlik Muvatta’da şu ifadeyi kullanmıştır: “Bizlere göre üzerinde ihtilaf bulunmayan mekruh uygulama şudur: Bir kimsenin başkasında belli bir vâdeye bağlanmış alacağından iskonto yapsa borçlu da erken ödeme yapsa bu durum borcun vadesini uzatıp borcun artırılması gibidir. Hiç kuşkusuz bu ribânın ta kendisidir”⁴⁰.

Büyük tâbiî âlimi İbrahim en-Nehaî’ye vâdeli borcun erken ödenmesi halinde borcun bir kısmının düşürülmesi sorulduğunda “Böyle yapmakta bir beis yoktur. Alacaklı kendisine ait olan malın bir bölümünü borçlusuna bırakmış sayılır” demiştir⁴¹.

Bugün İslâm hukukçularının genel kabulü erken ödeme iskontosunun fâiz olmadığı yönündedir. Kanaatimizce de erken ödeme iskontosu alacağın bir kısmından vazgeçmek olduğu ve alacaklı alacağının tamamını bile borçlusuna bağışlayabileceği için bunun fâizle ilgisi yoktur.

38. Ebû Yûsuf, el-Âsâr, (thk. Ebu’l-Vefâ el-Efğânî), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, s. 185.
39. Mâlik b. Enes, Muvatta, I-II, (thk. Muhammed Fuad Abdulbâki), Beyrut: Dâr İhyâi’t-Turâsi’l-
Arabî, 1985, II, 672.
40. Mâlik, Muvatta, II, 673.
41. Ebû Yûsuf, Âsâr, s. 185.