Fıtratla Örtüşen Arz-Talep Kanunu – Vadeli Satışın Fiyata Etkisi ve İslam Ekonomisinin Gerçek Bir Serbest Piyasa Ekonomisi Olduğu. Vâde farkı mal bedelinin, hizmet karşılığı alınacak ücretin veya kiranın peşin ile vâdeli olması durumunda ortaya çıkan farktır. Bu farkın dinen meşrû olup olmadığı ve fâizden farkı sürekli tartışılan bir husustur. Bu konuya (vâde farkı alınmasının meşrûiyetine) […]
İslâm hukukçularının bir kısmına göre akit yapıldığını gösterip göstermeme bakımından peşinat ile kapora arasında fark yoktur. Yani onların nazarında ister peşinat ister kapora ödenmiş olsun malın mülkiyeti müşteriye geçmiş sayılmaktadır. Bu durumda katılım bankaları murâbaha yapamazlar. Bu İslâm hukukçularına göre kapora gerçekleşmiş bir akdin müşteri tarafından feshedilmemesi halinde satış bedelinden düşülen buna mukâbil müşterinin yapılmış […]
Rivâyete göre Peygamber Efendimiz (aleyhisselâm) Medîne’ye geldiğinde insanların vâdesi belirli olmayan akitler yaptıklarını görünce şöyle buyurmuştur: “Kim selem akdi yaparsa; belirli ölçüde, belirli tartıda ve belirli zamana kadar yapsın”26. Böylece miktar, nitelik ve vâdesi belli olacak şekilde mal borcu üzerine selem yapılabilir olmuştur. Nakit ihtiyacı duyan bir firmanın ya da şahsın henüz üretmediği standart bir […]
Ortaklıkta kâr paylaşımı anlaşmaya bağlıdır. Buna göre taraflar sermayeye katılım oranlarına göre değil yaptıkları akde göre kâr paylaşımı yaparlar. Emek sermaye ortaklığında parasal zarar ise sermayedâra ait olur. İşletmeci ortak emeği karşılığında bir şey alamamış olur. Eğer işletmeci ortağın kasıt, kusur ya da şarta muhâlefeti söz konusu ise o oranda zarara katlanır. Örneğin sermaye verilirken […]
İnsanlar tarih boyunca bazı eylemleri birlikte yapmış ve bu eylemlerden doğan kâr ya da zarara ortak olmuşlardır. Bu durum ticâret için de geçerlidir. Ticârî faaliyetler için bir araya gelen insanlar, nakit sermayelerini, emeklerini, sabit ya da diğer varlıklarını katarak ortaklık kurup doğacak kâr ya da zarara ortak olabilirler. Katılım bankaları da sermayelerini kullanarak otoyol, köprü, […]
Leasingde üç taraf söz konusudur. Bunlar yatırımcı, leasing şirketi ve üreticidir. Yatırımcı ihtiyaç duyduğu malı seçer ve satın alınması için leasing şirketiyle finansal kiralama sözleşmesi imzalar. Leasing şirketi de malı alıp yatırımcıya teslim eder. Yatırımcı başta anlaşılan vâdelerde ödemesini yapar. Ödemeler tamamlanınca mal sembolik bir bedelle yatırımcıya satılır. Leasing işleminin kira mı yoksa vâdeli satım […]
Katılım bankaları dış ticâret ödemelerine aracılık yapabilirler. Bu noktada katılım bankaları üç farklı işlevi yerine getirme imkânına sahiptirler: Bankacılık hizmetleri sunma (vekâlet) Dış ticarete konu malı alıp satma (murâbaha) İthalatçıya kefil olma (kefâlet) Bir dış ticâret işleminde ödeme değişik şekillerde yapılabilir: Peşin ödeme Mal mukâbili ödeme Vesâik mukâbili ödeme Akreditif 1- Peşin ödeme (önce bedel […]
Kira dinen meşrûdur. Menkul ya da gayr-ı menkul kiralanabilir bir mal başkasına kiraya verilebilir. Burada şart malın tüketilmeden yararlanılabilir. olmasıdır. Örneğin ekmek kiralanamazken araç kiralaması yapılabilir. Ayrıca insanlar ya da şirketler emeklerini de kiraya verebilirler. Yani hizmet akitleri yapabilirler. Örneğin sağlık, eğitim, güvenlik, taşıma ve organizasyon gibi sözleşmeler kira akdine dayanmaktadır. Dolayısıyla katılım bankaları […]
İnsanoğlu bir malın mülkiyetine sahip olamayabilir. Ancak onu kullanması gerekiyorsa malın sahibine belli bir bedel ödeyerek kiralayabilir. Mal sahibi hem malın mülkiyetini devretmemiş hem de kira geliri elde etmiş olur. Kiracı ise hem maldan faydalanmış hem de malın mülkiyetini devralacak kadar çok bedel ödememiş olur. Yine insanlar geçimlerini sağlamak üzere emeklerini kiraya verebilirler. Böylece aldıkları […]
İslâm hukûkunda kâr sınırlaması olmadığı gibi kârın fâiz oranlarına endekslenerek belirlenmesi de yasaklanmış değildir. Yani piyasadan fazla olmamak kaydıyla kâr herhangi bir kritere göre belirlenebilir. Buna göre bir tüccar piyasa fiyatını aşmamak kaydıyla kâr için fâiz oranlarını kriter alabilir. Bu durumda emtia satışından elde ettiği kâr fâize dönüşmez. Zira borçtan gelir elde ederek fâiz kazancı […]
